Zminimalizowanie szkodliwego wpływu na środowisko i zredukowanie poboru mocy były (i wciąż są) najważniejszymi celami, które kierowały ustawodawcami Unii Europejskiej przy tworzeniu zakazu produkcji tradycyjnych żarówek wolframowych. O ile wielu z nas kręciło na tę decyzję nosem, tak po latach wszyscy doceniliśmy zalety energooszczędnych źródeł światła. Zwłaszcza że pozwalają one na widoczne już na pierwszy rzut oka zmniejszenie rachunków za prąd. Jakie typy żarówek energooszczędnych wyróżniamy i ile przyjdzie zapłacić nam za pobieraną przez nie energię?
W kategorii żarówek energooszczędnych wyróżniamy – nie licząc wszelkiego rodzaju produktów prototypowych i specjalistycznych – trzy rodzaje źródeł światła. Zaczniemy od najmniej energooszczędnego z nich, czyli popularnych ze względu na bardzo przyjemne światło żarówek halogenowych. Ich zasada działania opiera się na przepływie prądu przez żarnik wolframowy umieszczony w bańce wypełnionej gazem szlachetnym i domieszką halogenu (najczęściej jodu). Halogeny cechują się wydajnością wyższą w porównaniu do tradycyjnych żarówek o około 20-30% i żywotnością na poziomie 2-5 tysięcy godzin. Wady? Bardzo wysoka temperatura pracy, ograniczająca ich zastosowanie w niektórych przypadkach. Inną wadą w ich przypadku jest także mniejsza energooszczędność w porównaniu z kolejnymi opisywanymi żarówkami.
Drugim typem żarówki energooszczędnej, cieszącym się zdecydowanie największą popularnością, są świetlówki kompaktowe, spotykane też pod nazwą lamp fluorescencyjnych. Do kategorii tej zaliczamy lampy ksenonowe, sodowe, błyskowe i rtęciowe. Źródło światła stanowią w ich przypadku wyładowania, zachodzące między wolframowymi elektrodami umieszczonymi w bańce wypełnionej (najczęściej) parami rtęci i argonu. Jej wewnętrzna strona pokryta jest warstwą luminoforu, który poprzez promieniowanie nadfioletowe, pochodzące z wyładowań, emituje światło widzialne. Cechą wyróżniającą świetlówki jest bez wątpienia szeroki zakres temperatury barwowej – często regulowanej – oraz nawet 5-krotnie mniejsze zużycie energii. Trwałość? Do 8 tysięcy godzin. Czy się opłaca? Zdecydowanie.
Przyznajemy jednak, że wynik świetlówek kompaktowych to i tak nic w porównaniu do żarówek LED. Lampy te kwalifikuje się jako półprzewodnikowe przyrządy optoelektroniczne, wykorzystujące do emisji światła zjawisko przechodzenia elektronów między dwoma warstwami półprzewodnika. Brzmi skomplikowanie – ale zasady działania samej w sobie rozumieć nie trzeba, by z miejsca docenić ogrom zalet, które niesie za sobą stosowanie ich w oświetleniu w praktycznie każdych warunkach. Żarówki LED charakteryzuje aż 10-krotnie wyższa wydajność w porównaniu do halogenów oraz niesamowicie długi czas pracy, wynoszący od 30 do nawet 50 tysięcy godzin. Wyższa cena – choć i tak coraz niższa – jest w tym przypadku więc całkowicie rekompensowana przez znikomy pobór energii.
Jak wygląda realne zużycie prądu przez wszystkie trzy wymienione przez nas źródła światła? Sprawdziliśmy to, dobierając żarówki o podobnym strumieniu świetlnym, czyli odczuwalnej przez nas mocy świecenia. Więcej na temat związku mocy z tym parametrem oraz dlaczego to właśnie nim powinniśmy się kierować, kupując żarówkę energooszczędną, przeczytacie w naszym poradniku, poświęconym przeliczaniu lumenów na waty.
Do obliczeń przyjęliśmy, że każda z żarówek będzie pracować przez 8 godzin dziennie przez miesiąc (30 dni) lub rok. Uśredniona na potrzeby naszych rachunków cena za 1 kWh energii wynosi zaś 0,60 zł. Wzór, którym się posłużyliśmy – i który pomoże Wam samodzielnie obliczyć cenę energii, pobieranej przez źródło światła, które chcecie kupić, wygląda zaś następująco:
Gdzie:
Przechodząc do sedna – oto, ile zapłacimy za energię elektryczną, wykorzystując różne źródła światła, które są porównywalne pod względem mocy świetlnej:
Źródło światła: |
Żarówka halogenowa |
Świetlówka kompaktowa |
Żarówka LED |
Moc: |
30 W |
9 W |
4,5 W |
Strumień świetlny: |
410 lm |
432 lm |
470 lm |
Miesięczny koszt energii: |
4, 32 zł |
1,30 zł |
0,64 zł |
Roczny koszt energii: |
51,85 zł |
15,80 zł |
7,90 zł |
Kalkulacja kosztów nie pozostawia nam żadnych złudzeń – zdecydowanie najmniej za energię zapłacimy, wykorzystując żarówki LED. Piastujące drugie miejsce świetlówki kompaktowe z wynikiem dwukrotnie wyższym także wypadają nieźle, deklasując halogeny z ich rocznymi kosztami na poziomie około 50 złotych. Jeśli więc jesteście w stanie zainwestować w oświetlenie trochę więcej – bez zawahania się rekomendujemy LED-y.