Inteligentne oświetlenie – czym jest i dlaczego warto?

Dobrze wróżył ten, kto jeszcze kilkanaście lat temu sądził, że w przyszłości do Internetu podłączymy niemal każdy domowy sprzęt. Kontaktujące się ze sobą sprzęty RTV/AGD, automatycznie regulowana temperatura, żaluzje opuszczane o określonych godzinach… Możliwości, które stawiają przed nami technologie smart home, są prawie nieograniczone. W tym artykule dowiesz się, co możesz zyskać, włączając w wyposażenie swojego mieszkania inteligentne oświetlenie oraz jakie elementy wchodzą w jego skład.

Cztery kąty przyszłości, czyli idea domu inteligentnego

Zaczniemy trochę nietypowo, bo od tego, czym inteligentny dom nie jest. A nie jest z pewnością fanaberią dla znudzonych, czy ceniących sobie drogie zabawki. Nie chodzi też o zwykły czujnik zmierzchowy lub ruchu, włączające światło po zapadnięciu zmroku lub wykryciu ludzkiej aktywności. By określić w ten sposób dane lokum, nie wystarczy też posiadanie lodówki z funkcją sterowania Wi-Fi. Kiedy więc możemy mówić o smart home?  

Smart home definiuje się jako zaawansowany pod względem technologicznym zestaw czujników, odbiorników i urządzeń wykonawczych, w pełni połączonych ze sobą za pośrednictwem sterowników lub aplikacji mobilnych, którego zadanie polega na maksymalnym zwiększeniu komfortu, łatwości podczas wykonywania codziennych czynności przez domowników oraz energooszczędności.

Systemy inteligentnych domów będą obejmowały więc zdecydowanie więcej, niż jedynie możliwość sterowania kilkoma spośród dostępnych źródeł światła lub odbiorników, działając w sposób wysoce zautomatyzowany, dopasowany do potrzeb użytkowników. Do najczęściej spotykanych systemów, instalowanych już niemal obowiązkowo w nowych mieszkaniach, apartamentach i domach, zaliczymy:

• systemy sterowania ogrzewaniem – regulujące temperaturę we wszystkich pomieszczeniach w zależności od naszej aktywności, obecności lub warunków na zewnątrz. W ich skład wchodzą czujniki i sterowniki, pozwalające kontrolować – w sposób wysoce zautomatyzowany – parametry źródła ciepła, grzejników, działania klimatyzacji czy rolet;
• systemy sterowania oświetleniem – czyli w tym momencie najbardziej interesujący nas temat, pozwalający dowolnie sterować pracą lamp i innych rodzajów oświetlenia, także w ramach odstraszania złodziei np. poprzez stymulowanie ludzkiej aktywności podczas wyjazdów lub nocą.

W skład automatyki domowej może (a nawet powinna) wchodzić rzecz jasna zdecydowanie szersza gama sprzętów, od sterowanych zdalnie kuchenek indukcyjnych, przez oczyszczacze powietrza, aż po systemy kamer, elektroniczne zamki, lodówki czy roboty sprzątające, uruchamiające się samoczynnie podczas naszej nieobecności. Im bardziej przemyślany system, tym większa funkcjonalność i – co najważniejsze ekonomicznie – energooszczędność i to pomimo pozornie większej ilości urządzeń, podpiętych jednocześnie do sieci. Nad tymi kwestiami pochylimy się jednak szerzej w kontekście wyłącznie naszego głównego tematu, czyli instalacji inteligentnego oświetlenia.

Oświetlenie smart home – czym jest z czego się składa?

Standardowe, wręcz dla niektórych oklepane włączniki to dziś dla przeważającej większości klientów zdecydowanie zbyt mało. Alternatywne (i wkrótce wręcz dominujące) rozwiązania w postaci smart home pozwalają użytkownikowi – w zależności od zainstalowanego systemu i stopnia jego skomplikowania – nawet na całkowitą rezygnację z łączników, zastępując je w pełni automatycznymi rozwiązaniami, opartymi na współdziałaniu czujników ruchu, programowalnych sterowników oraz innego osprzętu. Do najważniejszych elementów, wchodzących w skład systemów inteligentnego oświetlenia, zaliczamy więc takie elementy, jak:

• centrala sterująca – niewielkie urządzenie, montowane w dogodnym miejscu i wykorzystujące sieć w interfejsie ZigBee lub Z-Wave, stanowiące rdzeń automatyki oświetlenia. W zależności od zastosowanego systemu możemy spotkać się także ze sterownikami PLC, montowanymi w oddzielnych rozdzielnicach;
• czujniki – szeroka gama urządzeń, monitorujących określone parametry inteligentnego domu. Do najczęściej stosowanych należą czujniki ruchu, czujniki zmierzchowe i przekaźniki czasowe. Ich główne zadanie polega na przesyłaniu sygnału do sterownika w określonej sytuacji, a następnie włączenie lub wyłączenie oświetlenia (lub włączania bezpośredniego, bez pośrednictwa centrali);
• czujniki bezpieczeństwa – wychwytujące np. otwarcie okien, drzwi lub bramy, zalanie, emisję groźnych gazów czy dymu. Znacznie podnoszą bezpieczeństwo domowników, w porę ostrzegając przed potencjalnym niebezpieczeństwem poprzez włączenie oświetlenia i opcjonalnie uruchomienie alarmu;
• źródła światła – czyli wszelkiego rodzaju żarówki smart home, pozwalające sterować parametrami oświetlenia, takimi jak temperatura barwowa czy natężenie, oferując przy tym szereg innych możliwych funkcji, takich jak ściemnianie, ładowanie słoneczne (w lampach zewnętrznych), a nawet – w najbardziej fantazyjnych modelach – rolę głośnika;
• okablowanie – poza przewodami zasilającymi w instalacjach inteligentnego oświetlenia znajdziemy również szereg tych przeznaczonych do sterowania, takich jak przewody sygnałowe (najczęściej KNX), czyli popularna skrętka, kable HDMI, sieciowe, czy przewody teletechniczne;
• routery – przeznaczone do zapewnienia niezbędnej łączności Wi-Fi. W przypadku zastosowań smart home najważniejsza będzie oczywiście niezawodność – zastosowany model musi gwarantować wymaganą niezawodność;
• łączniki – bezprzewodowe, dotykowe, piloty i klasyczne rozwiązania, montowane w zależności od naszych potrzeb i oczekiwań;
• inteligentne gniazdka – nieodzowny element, pozwalający sporo zaoszczędzić. Do ich zadań należy oczywiście pełna współpraca z systemem sterującym i odbiornikami. W kwestii oświetlenia przydadzą się wszędzie tam, gdzie zdecydujemy się wykorzystać lampy stojące, oświetlenie stołowe lub lampki biurkowe.

Instalacje, wykorzystujące wymieniony wyżej osprzęt pozwalają stworzyć funkcjonalny, modyfikowalny oraz co najważniejsze wygodny system, zaprogramowany ściśle pod potrzeby domowników. Ostatecznie wszystkie elementy – podobnie jak plan instalacji – powinny zostać dobrane przez wykwalifikowanego specjalistę, dobrze zaznajomionego z zagadnieniem automatyki domowej.

Zalety inteligentnego oświetlenia

Podsumowując dla jeszcze nieprzekonanych co do montażu oświetlenia smart home, oto krótkie podsumowanie jego największych zalet:

• wygoda – nieporównywalna z tradycyjnymi łącznikami. Łatwość w montażu czujników ruchu czy automatów zmierzchowych pozwala w wielu przypadkach wręcz zrezygnować ze stosowania zwykłych przycisków;
• energooszczędność – dobrze wykonana instalacja smart home będzie minimalizowała marnowanie energii m.in. poprzez wyłączanie zbędnego oświetlenia, a także informowała nas o bieżącym zużyciu np. poprzez aplikację mobilną;
• bezpieczeństwo – czujniki zamontowane przy oknach, bramie wejściowej i drzwiach mogą zostać połączone z instalacją oświetleniową, skutecznie odstraszając potencjalnych złodziei. Tworząc osobny harmonogram, możemy również symulować naszą obecność w domu podczas wyjazdów;
• łatwość w tworzeniu aranżacji – np. poprzez żarówki o zmiennej barwie świetlnej i regulowanym natężeniu strumienia. Możliwość kontrolowania tych parametrów będzie stanowiła niezwykle ważny atut podczas budowania bardziej złożonych scenerii świetlnych;
• współpraca z innymi instalacjami – czyli wszystkimi urządzeniami AGD, komputerami, smartfonami i całą resztą. Automatyczne wyłączanie światła po włączeniu telewizora? A może zmniejszenie jasności przy muzyce? Przy dobrze wykonanym oświetleniu smart home będzie się ono w stanie komunikować z każdym innym inteligentnym obiektem w naszym domu.

W tym momencie ogromna popularność inteligentnego oświetlenia staje się już bardziej niż jasna. Nowobudowane domy bądź gruntownie modernizowane mieszkania są dziś w większości w pełni przystosowane pod te potrzeby m.in. poprzez obligatoryjne poprowadzenie wspominanej ,,skrętki” przez większość pomieszczeń. Co więcej, coraz większą popularność zdobywają łączniki bezprzewodowe ze specjalnym nadajnikiem, które nie wymagają od inwestora kucia ścian czy układania dodatkowych przewodów. Tego typu moduły zasilane są za pomocą baterii (żywotność nawet do 3 lat), pozwalając sterować nie tylko światłem, ale także roletami czy bramami. Osoby żywo zainteresowane inteligentnymi domami powinny rzecz jasna zwrócić się zwłaszcza w stronę modeli, wyposażonych dodatkowo w moduł Wi-Fi.  

Inteligentne oświetlenie zewnętrzne – czy warto?

Bez dwóch zdań – tak. Włączenie do systemu smart home oświetlenia zewnętrznego, np. w formie lamp dogruntowych i najazdowych, znacznie podwyższy komfort poruszania się po zmroku i – co najważniejsze – bezpieczeństwo. Zarówno pod względem łatwości pokonania drogi do garażu, jak i (po raz kolejny) odstraszając potencjalnych złodziei.

Ktoś może zapytać – po co smart home, skoro mamy o wiele tańsze automaty zmierzchowe? Odpowiedź brzmi: energooszczędność i większa wygoda. Doskonałe oświetlenie elewacji czy dostosowujące się do warunków lampy ogrodowe – wszystko to będzie pracowało niezawodnie i w każdych warunkach, współpracując ze sobą i pamiętając o zaprogramowanych przez nas ustawieniach.

Oświetlenie smart home w ofercie Lampoteki

Do tak dużego wzrostu popularności rozwiązań z zakresu inteligentnego oświetlenia w  znacznym stopniu przyczynił się oczywiście spadek cen – zwłaszcza elementów sterujących – oraz coraz większa ilość ekip, specjalizujących się w kompleksowym wykonywaniu tego typu instalacji. Do zapoznania się z szeroką gamą źródeł światła oraz innych rozwiązań smart home w sklepie Lampoteka.pl zachęcamy natomiast w szczególności osoby, oczekujące maksymalnej energooszczędności, widocznej w rachunkach za prąd już na pierwszy rzut oka!