Dla nas miejsce codziennej rutyny, wypoczynku i relaksu, dla elektryków pomieszczenie, w którym z prądem należy uważać najbardziej. Łazienka to zdecydowanie najtrudniejsze i najbardziej wymagające pod względem norm miejsce, w którym zachowanie wszelkich standardów jest kwestią pierwszorzędną. Wskazówki co do osprzętu i tzw. stref ochronnych, których wymogi należy bezwzględnie przestrzegać, znajdziesz poniżej.
Bynajmniej nie mamy zamiaru nikogo straszyć. Chcielibyśmy jednak zwrócić uwagę na konieczność zachowania wszystkich norm technicznych, związanych z montażem lamp, osprzętu i urządzeń elektrycznych w tym pomieszczeniu. Możliwość poważnego zwarcia, prowadzącego nawet do pożaru czy porażenia w łazience, wymaga od projektanta i instalatora takiego doboru rozwiązań, by w jak najskuteczniejszy sposób zminimalizować to ryzyko.
Warunki, którym muszą podlegać instalacje elektryczne w łazience, szczegółowo określa norma PN-IEC 50364 “Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych”. Dokument ten informuje nas m.in. o wymaganych środkach ochrony w poszczególnych częściach łazienki (nazywanych dalej strefami), determinujących dobór i możliwość montażu oświetlenia, gniazd i wykorzystywania określonego sprzętu. I to właśnie objaśnieniem stref zajmiemy się w pierwszej kolejności.
Przed przystąpieniem do lektury zalecamy zapoznanie się z naszym artykułem, poświęconym klasom ochronności i szczelności lamp. Ich znajomość zdecydowanie ułatwi odbiór całości i pomoże dobrać najbezpieczniejsze rozwiązania.
Przytoczona wyżej norma wyróżnia cztery strefy ochronne:
Dotyczy bezpośrednio wnętrza wanny lub brodzika. Dopuszcza się w niej stosowanie urządzeń, zasilanych napięciem przemiennym 12 V lub stałym 30 V, takich jak np. oświetlenie LED czy dysze do hydromasażu. Ich źródło zasilania powinno znajdować się poza strefą. Cały znajdujący się w niej osprzęt musi być wykonany w klasie ochronności minimum IPx7.
Mierzona 60 cm od krawędzi wanny, brodzika lub kabiny prysznicowej, do wysokości 2,25 m od poziomu podłogi. W strefie tej można stosować podłączone na stałe podgrzewacze wody, wentylatory, oświetlenie i urządzenia zasilane napięciem 24 V prądu przemiennego lub 60 V prądu stałego. Zabrania się montażu jakichkolwiek gniazd. Stopień ochrony urządzeń, montowanych w jej obrębie, nie może być niższy niż IPx5.
Przebiega 60 cm od granicy strefy I do wysokości poziomej 2,25 m od poziomu podłogi. Dopuszczalne jest stosowanie urządzeń, takich jak w strefie I. Wymagana klasa szczelności to minimum IPx4. Wszystkie oprawy oświetleniowe muszą być wykonane w II klasie ochronności. Normy pozwalają na montaż specjalnych gniazd, wyposażonych w transformatory separacyjne o niskim napięciu, umożliwiające podłączenie golarki i innych sprzętów, niewymagających zasilania napięciem 230 V. W praktyce rozwiązanie to jest rzadko stosowane w polskim budownictwie.
Strefa III mierzona jest 2,40 m od płaszczyzny strefy II i 2,25 m od poziomu podłogi. Należy stosować możliwie jak najwyższy stopień szczelności, nigdy niższy, niż IPx1. W strefie tej może być zainstalowany podgrzewacz wody, pralka, grzejnik ścienny i oprawy oświetleniowe, wykonane w II klasie ochronności, a także łączniki oświetlenia i gniazda wtyczkowe z bolcem i IP44.
O czym jeszcze należy pamiętać? W strefach 0-II zabrania się montażu wszelkiego rodzaju gniazd, łączników oświetleniowych i puszek łączeniowych. Konieczne jest, by każdy obwód gniazdowy i oświetleniowy zabezpieczony był wyłącznikiem różnicowoprądowym o prądzie zadziałania 30 mA.
Obowiązkiem projektanta i elektryka jest również wykonanie połączeń wyrównawczych, łączących ze sobą wszystkie części przewodzące obce poprzez przewody ochronne. Dotyczy to metalowych wanien, wszelkiego rodzaju rur, kranów i podgrzewaczy wody. Tyczy się to także zainstalowanych w podłodze grzejników, które należy przykryć metalową siatką lub blachą, by następnie wykonać połączenie wyrównawcze.
Z prądem nie ma żartów, o czym wszyscy doskonale wiemy dzięki swym rodzicom i dziadkom, powtarzającym to stwierdzenie niczym mantrę lub własnym przykrym doświadczeniom. Dlatego też, zdecydowanie odradzamy samodzielne wykonywanie instalacji elektrycznych – zwłaszcza jeśli chodzi o łazienkę. Postawienie na dobrego projektanta i profesjonalny zespół monterów daje nam gwarancję zachowania bezpieczeństwa, którego w przypadku prądu zabraknąć nie może.